سید ابراهیم رئیسی
سید ابراهیم رئیس الساداتی (۲۳ آذر ۱۳۳۹ مشهد - شهادت ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ ورزقان) معروف به سید ابراهیم رئیسی و «شهید جمهور»، مدرس حوزه و دانشگاه، سیاستمدار، عضو جامعه روحانیت مبارز، رئیس پیشین قوه قضائیه، تولیت پیشین آستان قدس رضوی و هشتمین رئیسجمهوری اسلامی ایران بود که بر اثر حادثهای در حین سفرش به مرز کشور آذربایجان به شهادت رسید. او دومین رئیسجمهور شهید ایران بعد از شهید رجایی است.
سید ابراهیم رئیسی در خانوادهای تنگدست در مشهد به دنیا آمد و در نوجوانی برای تحصیل در علوم حوزوی وارد مدرسه علمیه نواب مشهد شد. او در دوران تحصیل خود را نزد اساتیدی چون حضرات آیات محقق داماد، هاشمی شاهرودی، مجتبی تهرانی، فاضل لنکرانی، مشکینی، احمد بهشتی، مرتضی مطهری، نوری همدانی، سید علی خامنه ای و نجفی مرعشی گذراند. او استاد سطوح خارج حوزه علمیه بود و همزمان با پذیرش در کنکور دکتری مدرسه عالی شهید مطهری، توانست مدرک دکترای خود را در رشته فقه و حقوق خصوصی با دفاع از رساله «تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق» با نمره ممتاز به راهنمایی دکتر مصطفی محقق داماد دریافت کند. محقق داماد بعدها تز دکتری رئیسی را یکی از بهترین تزهایی توصیف کرده بود که استاد راهنمایش بوده است.
او بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و از سال ۱۳۵۹ از طریق کادرسازیهای آیت الله شهید سید محمد بهشتی وارد قوه قضائیه شد و تا سالها در مناصب مؤثر این قوه نقش آفرینی کرد. در بازه زمانی ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۳ رئیس سازمان بازرسی کل کشور شد و دوره ده ساله بعد را در سمت معاونت اول قوه قضائیه گذراند.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی در اسفند ماه سال ۱۳۹۴ با حکم رهبر انقلاب تولیت آستان قدس رضوی را بر عهده گرفت و در دوران حضورش توانست نقش آفرینیهای اجتماعی و فرهنگی آستان قدس رضوی در استان خراسان را بهطور محسوس ارتقا دهد. از جمله اقدامات رئیسی در دوران تولیت آستان قدس رضوی میزبانی از هزاران زائراولی از سراسر کشور و تأسیس زائرشهر، راه اندازی بنیاد کرامت و ارتقای محسوس خدمات اجتماعی آستان قدس به اقشار کم برخوردار شهر مشهد و استان خراسان رضوی بود که باعث محبوبیت او در میان مردم استان خراسان رضوی شد.
پس از آن و در اسفندماه سال ۱۳۹۷، رئیسی با حکم رهبر انقلاب به سمت ریاست قوه قضائیه منصوب شد. در این دوره نیز برخوردهای قاطعانه رئیسی با برخی مفاسد اقتصادی، برگزاری علنی جلسات رسیدگی به اتهامات برخی مفاسد سرشناس اقتصادی، صدور برخی احکام معطل مانده که بعضاً منجر به افتتاح دوباره کارخانهها و بازگشت برخی از منابع دولتی که بهطور غیرقانونی تصاحب شده بود، باعث محبوبیت و افزایش توجه عمومی افکار عمومی به رئیسی شد.
در سال ۱۴۰۰ سید ابراهیم رئیسی با حضور در سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری و با کسب ۶۲ درصد آرا به عنوان هشتمین رئیسجمهوری اسلامی ایران آغاز به کار کرد. شرایط کشور در هنگام آغاز به کار دولت سید ابراهیم رئیسی آن طور که مقامات دولت پیشین گفتند شرایط اضطراری از منظر اقتصادی بود؛ اما رئیسی با اتخاذ راهبرد امیدآفرینی سعی در کاهش حاشیهها و تمرکز بر خدمت به مردم و ارتقای وضعیت اقتصادی گذاشت. در دوران ریاست جمهوری او اتفاقات مختلفی مانند.
دوره ریاست جمهوری رئیسی همزمان با برخی اتفاقات اجتماعی و سیاسی دیگر نیز بود که اثرات وسیعی بر شرایط اجتماعی و فرهنگی ایران داشت. بلوای ۱۴۰۱ و شرایطی که بعد از آن در کشور شکل گرفت، لزوم به تصمیمگیریهای زیرساختی در حوزه اقتصاد و مدیریت دلار و ارز، مدیریت کشور در موضوع همهگیری کرونا و فشارهای طیفهای تندروی سنتی برای برخورد با کم حجابی از سوی دولت مجموعه اتفاقاتی بود که دوران ریاست جمهوری رئیسی را در بخشهای مختلف دچار بحرانهای مختلف کرد. با این حال بلافاصله بعد از حضور رئیسی و با ارتباطات دیپلماتیک با کشور چین، مسئله واکسیناسیون کووید۱۹ در سطح کشور با موفقیت انجام شد؛ رشد اقتصادی کشور بعد از ۱۰ سال رکود به چهار درصد رشد رسید، کارخانه سازی در کشور در سال ۱۴۰۲، شکلگیری فرآیندهای تسهیلکننده برای بنگاههای اقتصادی و حذف برخی روالهای بیهوده این عرصه، بازگشت نزدیک به ۵ هزار کارخانه کوچک و بزرگ و برخی کارخانهها و منابع بزرگ و نامدار کشور که سالها به خاطر سوء مدیریت از کار افتاده بودند نظیر کارخانه هپکوی اراک از جمله این اقدامت بودند.
رهبر انقلاب دربارهٔ عملکرد دولت سیزدهم، خستگی نا پذیری، مأیوس نشدن، تعامل عزتمندانه با جهان، اهتمام به اجرای طرحهای بزرگ و تواضع و بردباری سید ابراهیم رئیسی را تحسین کرده و گفت: اگر دولت شهید رئیسی ادامه پیدا میکرد بسیاری از مشکلات کشور و عمدتاً مشکلات اقتصادی کشور حل میشد.
در حوزه فرهنگ و هنر نیز محمدمهدی اسماعیلی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، عزتالله ضرغامی در وزارت میراث فرهنگ، گردشگری و صنایع دستی از جمله مهمترین چهرههای دولت در این دوره بودند.
بلوای ۱۴۰۱ که یکی از مهمترین بحرانهای اجتماعی در دوران ریاست جمهوری رئیسی بود خاستگاه فرهنگی داشت و سرمنشأ آن مسئله حجاب بود. پس از درگذشت مهسا امینی نیز عمده اعتراضات از سوی بخشی از هنرمندان آغاز شد و به تندترین برخورد هنرمندان با جمهوری اسلامی ایران در تاریخ بعد از پیروزی انقلاب اسلامی منجر شد. بخشی از هنرمندان سرشناس سینمایی به نشانه اعتراض حجاب از سر برداشتند و طیف دیگری ضمن بایکوت رویدادهای هنری برگزار شده از سوی حاکمیت، سعی کردند برای نخستین بار رویدادهایی مانند جشنواره فیلم فجر را به تعطیلی بکشانند. اما از آبان ماه سال ۱۴۰۱ و با برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران، پروژه بایکوت جشنوارههای سینمایی شکست خورد و این جشنواره و بعد از آن جشنواره سینماحقیقت با مشارکت بخش وسیعی از سینماگران حوزه فیلم کوتاه و مستند برگزار شد.
بهمن ماه همان سال هم جشنواره فیلم فجر با دبیری مجتبی امینی برگزار شد و هرچند بخش وسیعی از هنرمندان اصلی سینمای ایران در این رویداد حضور نیافتند، ولی جشنواره به روال معمول برگزار شد. جریان روشنفکری حاکم بر سینمای ایران برای پیشبرد پروژه بایکوت، سینماگرانی را که قصد حضور در جشنواره فیلم فجر را داشتند تهدید میکردند تا در این رویداد حضور نیابند.
تعدادی از بازیگران سینمای ایران در جریان ناآرامیهای پاییز ۱۴۰۱ دستگیر شدند و هزاران نوجوان و جوان نیز در خیابانها حضور یافتند. در جریان برخورد با ناآرامیها اما دولت تصمیم گرفت شرایط را با کمترین هزینه برای مردم کنترل کند و در تقریباً تمام کشور نیروهای نظامی بدون مسلح شدن به گلوله واقعی و استفاده از گلولههای نمایشی سعی در کنترل شرایط داشتند. همین موضوع باعث شد میزان مصدومان و مجروحان و کشته شدگان جریان بلوای ۱۴۰۱ نسبت به ناآرامیهای آبان ۱۳۹۸ کاهش چشمگیری داشته باشد.
با این حال اما بخشی از منتقدان، سوء مدیریت نیروی انتظامی در ماههای منتهی به پاییز ۱۴۰۱ و عدم کنترل مسئله گشت ارشاد را یکی از سوءمدیریتهای دولت سیزدهم قلمداد میکنند که اگر زودتر حل و فصل میشد، احتمالاً اثرات جدی ای بر میزان و گستره ناآرامیهای ۱۴۰۱ داشت.
از سویی دیگر حضور رئیسی در ریاست جمهوری، باعث افزایش کنشهای افراطی از سوی بخشی از طرفداران او شد. بهطور مثال تعدادی از چهرههای سرشناس سیاسی و فرهنگی سنتی اصولگرا به تندی خطاب به رئیسجمهور از عدم برخورد با کم حجابها انتقاد میکردند و انتظار برخورد قاطعانه با جوانانی را داشتند که در خیابان حجاب را رعایت نمیکنند. این اقشار رئیسی را به مصلحت سنجی و تسامح در برابر واجب الهی متهم میکردند.
بخش دیگری از این نگاههای افراطی نیز جلوگیری از برگزاری کنسرتها و رویدادهایی بود که روال قانونی را طی کرده بودند، ولی تعدادی از مسئولان سعی میکردند جلوی برگزاری این رویدادها را بگیرند که از این دسته جلوگیری از کنسرت علیرضا قربانی در اصفهان بود که با ورود وزیر ارشاد حل و فصل شد.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی در روز ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ در حالی که دو سال و ۹ ماه از دوران ریاست جمهوری خود را سپری کرده بود در جریان سفر به مرز ایران و آذربایجان و دیدار با الهام علی اف نخستوزیر کشور آذربایجان، هنگام بازگشت از مرز به سوی تبریز دچار سانحه شده و بر اثر برخورد بالگرد با کوه در منطقه ورزقان به شهادت رسید. خبر شهادت رئیسی حدود یک روز بعد از وقوع سانحه بهطور رسمی اعلام شد.
تشییع آیت الله رئیسی در شهرهای بیرجند، تهران، تبریز و مشهد یکی از باشکوهترین آیینهای بدرقه در تاریخ معاصر ایران بهشمار میرود. پیکر شهید سید ابراهیم رئیسی در مرقد مطهر امام رضا علیه السلام به خاک سپرده شد.
زندگینامه و تحصیلات
ابراهیم رئیسی در ۲۶ آذر سال ۱۳۳۹ در مشهد، در محله نوغان به دنیا آمد. نسب او از جانب پدر و مادر به زید بن علی میرسد. رئیسی دروس حوزوی را در حوزه مشهد و از مدرسه علمیه نواب آغاز کرد و از سال ۱۳۵۴ تحصیلاتش را در حوزه علمیه قم ادامه داد.
رئیسی در قم نزد عالمانی همچون یدالله دوزدوزانی، سید علی محقق داماد، علیاکبر مشکینی، احمد بهشتی، مرتضی مطهری و حسین نوری همدانی شاگردی کرد.[۱]همچنین در درس خارج عالمانی همچون سید محمدحسن مرعشی شوشتری، سید محمود هاشمی شاهرودی، آقامجتبی تهرانی، آیتالله خامنهای و دیگران شرکت کرده است.
رییسی، دانشآموخته مدرسه عالی شهید مطهری در رشته فقه و حقوق بود. او در سال ۱۳۶۲ با جمیله علمالهدی دختر سید احمد علمالهدی ازدواج کرد.
سوابق مبارزاتی پیش از انقلاب اسلامی
سید ابراهیم رئیسی در سالهای قبل از انقلاب اسلامی بهدلیل فعالیتهای مبارزاتی توسط ساواک بازداشت شده است.[۲] همچنین او به همراهی برخی از طلبهها به دیدار روحانیانی میرفت که از سوی حکومت پهلوی در تبعید بودند؛ از جمله برای دیدار با آیتالله خامنهای که در ایرانشهر تبعید بود، به این شهر رفته است.[۳]
در پی انتشار مقاله توهینآمیزی به امام خمینی در روزنامه اطلاعات در ۱۷ دی ۱۳۵۶، وی در اجتماعات اعتراضی که شروع بیشتر آنها از مدرسه آیتالله بروجردی (مدرسه خان) بود، شرکت داشت.[۴] او در بهمن سال ۱۳۵۷ از افرادی بود که در اعتراض به بستهشدن فرودگاهها برای ممانعت از بازگشت امام خمینی به ایران، در دانشگاه تهران متحصن شدند.[۵]
تولیت آستان قدس رضوی
سید ابراهیم رئیسی در سال ۱۳۹۴ پس از درگذشت عباس واعظ طبسی، با حکم رهبر جمهوری اسلامی ایران به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد[۶] و تا فروردین سال ۱۳۹۸، این مسئولیت را بر عهده داشت.[۷] در دوره تولیت او خدمات متعددی از جمله احداث زائرشهر با گنجایش پذیرش روزانه سه هزار زائر و ساخت زائرسراهای متعدد در اطراف حرم امام رضا(ع) انجام شد.[۸] همچنین طرح اعزام زائر اولیهای مستضعف به مشهد برای زیارت، احداث میقاتالرضا (مکانهایی برای استراحت زائران) در مسیرهای منتهی به مشهد و اجرای طرح خادمیاران نوجوان از دیگر این خدمات بهشمار میروند.[۹]
فعالیتهای سیاسی
ابراهیم رئیسی پس از انقلاب اسلامی ایران، از ۲۰ سالگی فعالیت قضایی خود را با دادیاری شهرستان کرج آغاز کرد. او مدتی بهطور همزمان دادستانی همدان را نیز بر عهده داشت.[۱۰] از دیگر مسئولیتهای او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
| سمت | دوره زمانی |
|---|---|
| دادستان تهران | ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳ |
| عضویت در شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز | ۱۳۷۶ |
| رئیس سازمان بازرسی کل کشور | ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۳ |
| معاون اول قوه قضائیه | ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳ |
| نماینده مردم خراسان جنوبی در مجلس خبرگان رهبری | از ۱۳۸۵ |
| دادستان دادگاه ویژه روحانیت | ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ |
| دادستان کل کشور | ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴ |
| عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام | از ۱۳۹۶ |
| رئیس قوه قضائیه ایران | ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ |
| رئیسجمهور ایران | ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ |
حمایت از فلسطین و جبهه مقاومت
سید ابراهیم رئیسی از چهرههای حامی جبهه مقاومت شناخته میشود. او در ابتدای فعالیت ریاستجمهوری به همراه تعدادی از اعضای کابینه دولت خود به سوریه سفر کرد و در دمشق با رؤسای سازمانهای فلسطینی و حزبالله لبنان جلساتی برگزار کرد. رئیسی نخستین رئیسجمهور ایران بود که پس از جنگ داخلی سوریه و پس از ۱۵ سال به دمشق سفر کرد.[۱۱]
به گزارش خبرگزاری ایرنا، رئیسی در مدت ۱۶۵ روز پس از عملیات طوفانالاقصی و حمله اسرائیل به غزه، بیش از ۱۰۰ مورد در حمایت از غزه و گروههای مقاومت فلسطینی، اتخاذ موضع کرد.[۱۲] او همچنین در هفتادوهشتمین مجمع سازمان ملل، بخشی از سخنان خود را به مسئله اشغال فلسطین و اشغال بخشهایی از لبنان و سوریه توسط رژیم صهیونیستی اختصاص داد[۱۳] و در اینباره گفت:
- آیا وقت آن نرسیده که به ۷۵ سال اشغال سرزمین فلسطین و ظلم به آن ملت مظلوم و کشتار زنان و کودکان پایان داده شود و حقوق ملت فلسطین به رسمیت شناخته شود!؟[۱۴]
تدریس و آثار علمی
ابراهیم رئیسی در دوران تولیت آستان قدس، در مشهد درس خارج فقه برگزار میکرد. او همچنین متون فقهی، قواعد فقه قضاء و فقه اقتصاد را در حوزه علمیه تهران و دانشگاههای مختلفی چون دانشگاه امام صادق(ع) و دانشگاه شهید بهشتی تدریس میکرد.
کتابهای قواعد فقه (۳ جلدی، در بخشهای قضایی، اقتصادی و عبادی)، ارث بیوارث، تعارض اصل و ظاهر در فقه و قانون، فقه وقف(تقریر درس خارج)، سندی برای پیشرفت ایران و ادب خدمت، از آثار سید ابراهیم رئیسی است.[۱۵]
درگذشت در سانحه هوایی
رئیسی عزیز خستگی نمیشناخت. در این حادثۀ تلخ، ملت ایران، خدمتگزار صمیمی و مخلص و با ارزشی را از دست داد. برای او صلاح و رضایت مردم که حاکی از رضایت الهی است بر همه چیز ترجیح داشت، از این رو آزردگیهایش از ناسپاسی و طعن برخی بدخواهان، مانع تلاش شبانه روزیش برای پیشرفت و اصلاح امور نمیشد.[۱۶]
در ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳، بالگرد حامل سید ابراهیم رئیسی که برای افتتاح پروژه عمرانی به آذربایجان شرقی سفر کرده بود، در مسیر بازگشت در محدوده میان وَرزَقان و جُلفا، دچار سانحه شد. در این بالگرد هفت تن دیگر از جمله حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، سید محمدعلی آلهاشم، نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی و مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی نیز حضور داشتند.[۱۷]
پس از انتشار این خبر، گروهی از مردم ایران در اماکن عمومی و مذهبی همچون حرم امام رضا(ع)،[۱۸] حرم حضرت معصومه(س)[۱۹] و حرم شاهچراغ حاضر شده و برای سلامتی رئیسجمهور ایران دعا کردند.[۲۰] در ۳۱ اردیبهشت، لاشه بالگرد پیدا شد و خبرگزاریها از جانباختن ابراهیم رییسی و همراهان او خبر دادند.[۲۱]
از نظر آیتالله خامنهای، رئیسی و همراهان او که در راه خدمت به مردم و پیشرفت نظام جمهوری اسلامی کشته شدهاند، مشمول آیه ۱۵۴ سوره بقره و مصداق کشتۀ راه خدا و شهیدند؛[۲۲] ازاینرو در ایران از رئیسی بهعنوان شهید خدمت و شهید جمهور یاد میشود.[۲۳]
بازتابها و واکنشها
درگذشت رئیسی، بازتابها و واکنشهای مختلفی به همراه داشت. در حرم امام رضا (ع) برنامههایی که به مناسب میلاد امام رضا (ع) تدارک دیده شده بود، لغو گردید[۲۴] و پرچم سبز حرم با پرچم سیاه تعویض شد.[۲۵] همچنین در ۱ خرداد ۱۴۰۳ تمامی درسهای حوزههای علمیه ایران تعطیل[۲۶] و در مدرسه فیضیه اجتماع حوزویان برگزار شد.[۲۷]
آیتالله خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران در پیام تسلیتی، رئیسی را عالم مجاهد و خادمالرضا خواند و مرگ او را شهادتگونه دانستهو در ایران پنج روز عزای عمومی اعلام کرد.[۲۸] شخصیتهای سیاسی و مذهبی از جمله مراجع تقلید، دفتر آیتالله سیستانی و رؤسای جمهور کشورهای مختلف، درگذشت رئیسجمهور ایران را تسلیت گفتند. در مجموع بیش از ۵۰ تن از سران و مقامات کشورها با مردم و مسئولان ایران ابراز همدردی کردند.[۲۹]
در لبنان و سوریه سه روز،[۳۰] تاجیکستان دو روز[۳۱] و در هند،[۳۲] پاکستان،[۳۳] ترکیه[۳۴] و عراق، یک روز عزای عمومی اعلام شد. پرچم سازمان ملل و همه کشورهای عضو این سازمان در وین نیز به نشانه احترام، به حالت نیمهبرافراشته درآمد.[۳۵]همچنین اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد،[۳۶] و اعضای کنفرانس بینالمللی امنیت هستهای در وین[۳۷] در ابتدای جلسه خود به نشانه احترام، یک دقیقه سکوت کردند.
تشییع و خاکسپاری
مراسم تشییع رئیسی و جانباختگان همراه او در ۱ خرداد ۱۴۰۳ در تبریز[۳۸] و قم برگزار شد، سپس در ۲ خرداد، آیتالله خامنهای در دانشگاه تهران بر پیکر آنان نماز میت خواند.[۳۹]مراسم تشییع، ۲ خرداد با حضور اقشار مختلف مردم در تهران برگزار شد.[۴۰] همچنین مراسم ادای احترام شخصیتهای سیاسی و مذهبی کشورهای مختلف در عصر این روز در سالن اجلاس سران برگزار گردید. در این مراسم ۹۰ تن از سران و مقامات کشورها حضور داشتند.[۴۱]
مراسم تشییع در ۳ خرداد در بیرجند و مشهد نیز برگزار و سپس بدن او در حرم امام رضا(ع) دفن شد.[۴۲] پس از تدفین، مراسمهای مختلفی در بزرگداشت او در نقاط مختلف ایران از سوی آیتالله خامنهای، مراجع تقلید، نهادهای دولتی و مردم برگزار گردید. این مراسم در برخی از کشورهای دیگر و مجمع عمومی سازمان ملل نیز برگزار شد.
آثار هنری
بعد از شهادت سید ابراهیم رئیسی، مداحان و خوانندگان ایرانی دست بهکار شده و نماهنگهای گوناگونی با موضوع شهادت رئیس جمهور فقید منتشر کردند که بخشی از آن عبارت است از:
- نماهنگ «ملت ایرانه همیشه مدیونت» با صدای محمدحسین حدادیان
- نماهنگ «نیامد اهل حرم آن علمدار» با صدای میثم مطیعی
- نماهنگ «مهمان امام رضا(ع)» با صدای سید محمدرضا نوشهور منتشر شد. این نماهنگ به مناسبت شهادت ابراهیم رئیسی آماده شده و تصاویری کمتر دیده شده از حضور او در حرم مطهر امام رضا(ع) به نمایش گذاشته شد.
- نماهنگ «شهید جمهور» با شعری از قاسم صرافان و آهنگسازی احسان جوادی، به یاد شهادت رئیسجمهور ساخته شده است. تدوین این اثر بر عهده جواد باقری بوده و توسط مرکز آوای انقلاب اسلامی (مأوا) - سازمان هنری رسانهای اوج تولید شده است.
- نماهنگ «همچون پرستوها» با شعری از رادمهر موسوی، آهنگسازی فرید سعادتمند، اجرای گروه سرود شهید حججی اردکان و میکس حسن برزگری توسط حوزه هنری استان یزد به یاد رئیسجمهور شهید تولید و منتشر شده است.
- نماهنگ «غم پنهان» با شعری از محمدمهدی سیار، آهنگسازی فرید سعادتمند و خوانندگی محمد معتمدی به مناسبت شهادت جانسوز رئیس جمهور مردمی آیتالله رئیسی منتشر شده است.
آثار تصویری
مستند روایت تشییع روایتی متفاوت از علی تکروستا است که در تمام مراسمات تشییع شهید رئیسی و دیگر شهدای خدمت حضور داشته و از نگاه دوربین خود لحظاتی خاص از این تشییع بزرگ را ثبت کرده است.
نگارخانه
پانویس
- ↑ نجفی، روایت انتخابات دوازدهم، ص۱۸۶-۱۸۸ به نقل از «روایت حجتالاسلام رئیسی از دوران مبارزه علیه رژیم پهلوی/ شکلگیری هستههای مبارزاتی طلاب در قم / ماجرای دیدار با آیتالله خامنهای در ایرانشهر»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ نجفی، روایت انتخابات دوازدهم، ص۱۸۶-۱۸۸ به نقل از «روایت حجتالاسلام رئیسی از دوران مبارزه علیه رژیم پهلوی/ شکلگیری هستههای مبارزاتی طلاب در قم / ماجرای دیدار با آیتالله خامنهای در ایرانشهر»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ نجفی، روایت انتخابات دوازدهم، ص۱۸۶-۱۸۸ به نقل از «روایت حجتالاسلام رئیسی از دوران مبارزه علیه رژیم پهلوی/ شکلگیری هستههای مبارزاتی طلاب در قم / ماجرای دیدار با آیتالله خامنهای در ایرانشهر»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ «شرح زندگی سید ابراهیم رئیسی»، پایگاه اطلاعرسانی سید ابراهیم رئیسی.
- ↑ نجفی، روایت انتخابات دوازدهم، ص۱۸۶-۱۸۸ به نقل از «روایت حجتالاسلام رئیسی از دوران مبارزه علیه رژیم پهلوی/ شکلگیری هستههای مبارزاتی طلاب در قم / ماجرای دیدار با آیتالله خامنهای در ایرانشهر»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ «انتصاب حجتالاسلام رئیسی به تولیت آستان قدس رضوی»، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله العظمی خامنهای.
- ↑ نگاه کنید به: «انتصاب حجتالاسلام رئیسی به تولیت آستان قدس رضوی»، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله العظمی خامنهای.
- ↑ «نگاهی به عملکرد سه ساله حجت الاسلام رئیسی در آستان قدس رضوی»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ نگاه کنید به: «نگاهی به عملکرد سه ساله حجت الاسلام رئیسی در آستان قدس رضوی»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «شرح زندگی سید ابراهیم رئیسی»، پایگاه اطلاعرسانی سید ابراهیم رئیسی.
- ↑ «رئیس جمهور در صدر هیئتی عالیرتبه وارد دمشق شد/ دکتر رئیسی: سفر به سوریه در راستای روابط راهبردی دو کشور انجام میشود»، پرتال ریاستجمهوری.
- ↑ «بیش از۱۰۰موضعگیری درحمایت از غزه/ رئیسی چگونه دست مدعیان حقوق بشر را روکرد»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «متن کامل سخنرانی رئیسی در سازمان ملل»، انصافنیوز.
- ↑ «متن کامل سخنرانی رئیسی در سازمان ملل»، انصافنیوز.
- ↑ «مجموعه آثار سید ابراهیم رئیسی»، سایت کتابیوم.
- ↑ «پیام تسلیت رهبر انقلاب اسلامی و اعلام عزای عمومی در پی درگذشت شهادتگونه رئیسجمهور و همراهان گرامی ایشان»، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله العظمی خامنهای.
- ↑ «بالگرد حامل رئیس جمهور دچار سانحه شد/با ۲ نفر از سرنشینان بالگرد رئیسجمهور ارتباط برقرار شد»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «دعای زائران حرم مطهر رضوی برای سلامتی رئیس جمهور و همراهانش»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «برگزاری دعا در حرم حضرت معصومه(س) برای سلامتی رئیسی و همراهان»، خبرگزاری انتخاب.
- ↑ «دعای توسل زوار شاهچراغ برای سلامتی رییس جمهور و همراهانش»، خبرگزاری مهر.
- ↑ آیتالله رئیسی و هیئت همراه به ملکوت اعلی پیوستند، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ بیانات آیتالله خامنهای در مراسم سی و پنجمین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله العظمی خامنهای.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به «اطلاعیه شماره یک ستاد برگزاری مراسم «شهدای خدمت»»، ایسنا.
- ↑ «برای اولین بار در تاریخ مراسم خطبهخوانی لغو شد / لغو همه برنامههای شب میلاد در حرم امام رضا(ع)»، سایت خبری انتخاب.
- ↑ «تعویض پرچم گنبد منور امام رضا(ع) به رنگ مشکی»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «دروس حوزوی سراسر کشور سه شنبه تعطیل شد»، عصر ایران.
- ↑ «اجتماع بزرگ طلاب و حوزویان در بزرگداشت شهدای خدمت در مدرسه فیضیه»، خبرگزاری حوزه.
- ↑ «پیام تسلیت رهبر انقلاب اسلامی و اعلام عزای عمومی در پی درگذشت شهادتگونه رئیسجمهور و همراهان گرامی ایشان»، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله العظمی خامنهای.
- ↑ «بیش از ۵۰ تن از سران و مقامات کشورها و سازمانهای بینالمللی با ملت ایران همدردی کردند»، ایسنا.
- ↑ «۳ روز عزای عمومی در سوریه اعلام شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ تاجیکستان ۲ روز عزای عمومی اعلام کرد، خبرگزاری بین المللی شفقنا
- ↑ «اعلام یک روز عزای عمومی در هند»، وبگاه خبری انتخاب.
- ↑ «ایرانی صدر کے انتقال پر پاکستان میں قومی پرچم سرنگوں»، jang.com.
- ↑ «در ترکیه یک روز عزای عمومی اعلام شد»، وبگاه خبری ایسنا.
- ↑ «نیمهافراشته شدن پرچم سازمان ملل و کشورهای عضو به احترام رئیسجمهور ایران در وین»، ایسنا.
- ↑ «سکوت یک دقیقهای شورای امنیت به احترام شهید رئیسی و همراهانش»، ایسنا.
- ↑ «یک دقیقه سکوت به احترام ایران در کنفرانس بینالمللی امنیت هستهای در وین»، اسنا.
- ↑ «تشییع باشکوه شهدا در تبریز/ مردم "سید" را در آغوش گرفتند»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «اقامه نماز رهبر انقلاب بر پیکر شهید رئیسی و شهدای خدمت»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «بازتاب گسترده مراسم تشییع شهدای خدمت در رسانههای بینالمللی»، ایسنا.
- ↑ «ادای احترام ۹۰ نفر از سران و مقامات کشورها به مقام رئیس جمهور شهید و همراهان»، انصافنیوز.
- ↑ خاکسپاری پیکر شهید رییسی در حرم امام رضا(ع)، باشگاه خبرنگاران جوان.